I. Càng thông minh càng dễ quyết định sai

Hãy đọc câu chuyện sau đây:

Hai người ngồi cãi nhau:

• 1 người nói: 4x4=16
• 1 người nói: 4x4=17
  2 người cãi nhau không ai chịu ai, bèn lên quan xử, sau khi nghe câu chuyện, quan phán:
• Thằng 4x4=17 được về, thằng 4x4=16 lôi ra đánh 50 gậy
  Sau khi bị đánh đủ 50 tên này vẫn ấm ức vào trình quan:"Thưa quan, sao con trả lời đúng mà lại bị đánh?"
  "Mày biết đó là đúng mà còn đi cãi với thằng ngu làm gì, đó là chân lý rồi, cái tội của mày là đi tốn thời gian vào đứa khác, đã ngu mà còn cố chấp, nên bị đánh là phải. Còn cái thằng ngu kia cho về xã hội, xã hội sẽ dạy cho nó, mày có nói cỡ nào nó cũng không nghe đâu.“

(nguồn: FB Lê Thẩm Dương)

Theo bạn, cách tư duy của người bị đánh và viên quan ai phù hợp hơn ? Viên quan đúng không ?

Câu hỏi quan trọng hơn là: vì sao người bị đánh không tư duy bao quát được như viên quan ?

Vì anh ta đã mắc phải cái bẫy của người thông minh.

Người thông minh thường giỏi hơn người khác ở một vài lĩnh vực chuyên môn nào đó. Cụ thể người bị đánh trong câu chuyện giỏi toán, anh ta biết rằng 44=16 chứ không phải 17. Vấn đề là khi một người giỏi ở một lĩnh vực chuyên môn nào đó, anh ta có xu hướng áp đặt góc nhìn chuyên môn của mình vào mọi vấn đề. Vì vậy, khi gặp tình huống một người cho rằng 4\4=17, anh ta chỉ nhìn thấy người đó đang làm toán sai, và sử dụng thái độ không chấp nhận mâu thuẫn của toán để giải quyết tình huống này. Anh ta hoàn toàn không nhìn thấy điều mà viên quan đã nhìn thấy: (1). người cho rằng 4\4 = 17 không những sai mà còn ngu; (2). người ngu thì có nói gì cũng không nghe. (3) cãi nhau với người ngu thì cũng ngu không kém. Và chính vì thế người bị đánh tuy thông minh những lại có quyết định sai lầm về tổng thể*.

Ví dụ trên là một minh chứng cho việc những người thông minh có thể bị chính sự thông minh của mình đẩy đến những quyết định sai lầm, đặc biệt là trong những tình huống liên quan tới xã hội. Chưa kể, để nhìn nhận vấn đề một cách tổng quát, đôi khi cần lùi lại một chút, thử đứng ở những góc độ khác và nghi vấn ngay chính suy nghĩ của mình, tuy nhiên nhiều người thông minh có cái tôi rất lớn, và có nhu cầu mạnh mẽ muốn chứng minh sự thông minh, nên càng dễ sa vào sự hạn hẹp, và mắc bẫy thông minh mà không hề hay biết.